İşinizi, düzeninizi kurdunuz, hizmet ya da ürün satışına başladınız. Geliriniz artarken unutmamanız gereken bunu vergilendirmektir. İşte Gelir Vergisi burada zorunlu olarak karşılacağınız bir kavram. Bu yazımızda "gelir vergisi nedir?" sorusunu temel alarak, 2022 yılı gelir vergisi oranları ve dilimlerini açıkladık. Örnekler üzerinden gelir vergisi hesaplama işlemlerini anlattık.
Gelir vergisi; gerçek kişilerin yani hukukta hak edinebilen ve yetki kullanabilen kurumlaşmamış kişilerin gelirleri üzerinden alınan vergi türüdür. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.
Gelir vergisine tabi gelirler “Gelir Vergisi Kanunu”nda tanımlanmıştır. Buna göre gelire giren kazanç ve iratlar şunlardır:
İrat ne demek?
TDK’ye göre irat; gelir, gelir getiren mülk.
Gelir vergisi için tam mükellefler:
Bu mükelleflerin Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler.
Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler dar mükellef sayılır ve sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.
Gelir vergisi beyannamesi gelirinizi gösteren ve verginin tarhının gerçekleşmesi için verilen beyannamedir. Gelir İdaresi Başkanlığı Web Sitesi'nin ilgili bölümünden beyannameye ulaşabilirsiniz.
Yıllık gelir vergisi beyannamesi izleyen yılın Mart ayının son gününün akşamına kadar verilir. Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde izleyen yılın Şubat ayının başından 25. günü akşamına kadar verilir.
Gelir Vergisi iki taksitle ödenir. Eğer gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşmuyorsa ilk taksit mart ayı sonuna kadar, ikinci taksit temmuz ayı sonuna kadar ödenir.
Eğer gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşuyorsa ilk taksit şubat ayı sonuna kadar ikinci taksit hazıran ayı sonuna kadar ödenir.
Mükelleferin ikametgahlarının bulunduğu vergi dairesi, iş yerlerinin bağlı bulunduğu vergi dairesi veya bankalar aracılığıyla ödemeler gerçekleştirilebilir.
| Miktar | Vergi Oranı |
|---|---|
| 32.000 TL’ye kadar | %15 |
| 70.000 TL'nin 32.000 TL'si için 4.800 TL, fazlası | %20 |
| 170.000 TL'nin 70.000 TL'si için 12.400 TL (ücret gelirlerinde 250.000 TL'nin 70.000 TL'si için 12.400 TL) | %27 |
| 880.000 TL'nin 170.000 TL'si için 39.400 TL (ücret gelirlerinde 880.000 TL'nin 250.000 TL'si için 61.000 TL), fazlası | %35 |
| 880.000 TL'den fazlasının 880.000 TL'si için 287.900 TL (ücret gelirlerinde 880.000 TL'den fazlasının 880.000 TL'si için 281.500 TL), fazlası | %40 |
Yukarıdaki vergi tarifesine göre birkaç gelir vergisi hesaplama işlemi yapalım.
Gelir vergisi hesaplama örneği
Gelir vergisi hesaplama örnek 1:
32.000 TL altındaki gelirler için %15 oranında gelir vergisi alınır. Diyelim ki verginin matrahı yani verginin işlem göreceği miktar 6.000 TL. Bu miktar için gelir vergisi vergi tarifesinin birinci diliminde kaldığı için %15’lik orana tabi olacaktır. Yani ödenmesi gereken vergi miktarı 6.000 x %15 = 900 TL olacaktır.
Gelir vergisi hesaplama örnek 2:
Verginin matrahı yani verginin işlem göreceği miktar 34.000 TL olsun. Bu matrahın 32.000 TL’si ilk dilimde kaldığı için %15’lik orandan işlem görür. Yani 32.000 x %15 = 4800 TL. Matrahın geri kalan kısmı ise ikinci dilime dahil olduğu için %20’lik orandan işlem görür. Yani 2000 x %20 =400 TL. Toplam ödenmesi gereken miktar ise 4800 + 400 = 5.200 TL dir.
Gelir vergisi hesaplama örnek 3:
Verginin matrahı yani verginin işlem göreceği miktar 69.000 TL olsun. Bu matrahın 32.000 TL’si ilk dilimde kaldığı için %15’lik orandan işlem görür. Yani 32.000 x %15 = 4800 TL. Matrahın 32.000 TL’lik kısmı ikinci kısma dahil olduğundan %20’lik orandan işlem görür. Yani 32.000 x %20 = 6400 TL. Geri kalan 5.000 TL üçüncü dilime dahil olduğundan %27’lik orandan işlem görür. Yani 5.000 x %27 = 1350 TL. Toplam ödenmesi gereken miktar ise 4800 + 6400 + 1350 = 12.550 TL'dir.
Ufak bir hatırlatma, bu işlemleri sizin yapmanıza gerek yok. Online olarak birçok gelir vergisi hesaplama uygulaması bulabilirsiniz.
Serbest meslek erbablarının gelirleri serbest meslek kazancı sayıldığı için onlar da gelir vergisine tabidir. Vergi oranları dilimleri ise yukarıda bulunan vergi tarifesi ile aynıdır. İster serbest meslek makbuzu kesin, isterseniz fatura bu vergiye dahil olursunuz.
Henüz e-malimusavir.org platform üyesi değilseniz, uygulamamızın ihtiyaçlarınıza cevap vermediğini 14 gün ücretsiz kullanarak test edebilir, memnun kalırsanız aboneliğe geçebilirsiniz.
